Өз кәсібіңізді бастауға арналған мемлекеттік грант

Көптеген адамдар өз бизнесін ашуды армандайды. Алайда, көпшілік үшін негізгі кедергі - бастапқы капиталдың жетіспеушілігі. Банктен алынған несиелерді пайдаланып бизнесті бастау - бұл екі еселенген тәуекел. Жаңадан бастаушы кәсіпкерлерді қолдау үшін, мемлекет «Еңбек» бағдарламасын іске қосты, оның аясында жарты миллион теңгеден астам сомада, өтеусіз грант алуға болады. Грантты қалай алуға болатындығын, оның қандай жағдайда берілетіндігі, қаражатты кейін қайтару керек пе және ақша алу үшін қайда бару керектігі туралы көбірек біліңіз ...

Гранттарды кім береді және неге?

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016-шы жылғы 29-шы желтоқсандағы No919-шы қаулысымен «Еңбек» нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-ші - 2021- ші  жылдарға арналған бағдарламасы» бекітілді. Бағдарлама бірнеше бағыттарды қамтиды, қазақстандықтарға сұранысқа ие мамандықтар бойынша кәсіби біліктілікті алуға, қажет болған жағдайда қайта даярлауға немесе өз ісін ұйымдастыруға, олардың дамуына көмектесуге арналған.

Осы бағыттардың бірі - «Бастау Бизнес» жобасы аясында (Еңбек бағдарламасының құрамындағы бір бөлігі) жаппай кәсіпкерлікті дамыту (бағдарламаның II-ші бағыты).

Жобаның мәні - қалайтындарға кәсіпкерлік негіздерді оқыту, содан кейін өз ісін бастауды қаржыландыру. Жалпы бағдарлама және «Бастау Бизнес» жобасының өзін, мемлекет қаржыландырады. Бұл бағыттың операторлары:

• Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі;

• Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі.

Жобаның жүзеге асыратыны:

• халықты жұмыспен қамтудың аймақтық орталықтары;

• әкімдіктердің әлеуметтік әл-ауқатын басқару.

Жобаның мәні келесідей:

• жобаға қатысушылар алдын-ала мамандандырылған оқудан немесе жұмыспен қамту орталықтары ұйымдастыратын арнайы оқу курстарда (оның ішінде «Атамекен» палатасында) кәсіпкерлік негіздері бойынша оқудан өтуі қажет;

• оқу аяқтағаны туралы сертификат алғаннан кейін, қатысушылар болашақ қызметінің, кәсіп-жобасын қорғауға міндетті;

• өз кәсібін бастауға арналған бастапқы капитал ретінде, сәтті қорғалған адамдарға 100-ден (291 700 теңге) 200-ге дейін АЕК (583 400 теңге) көлемінде, өтеусіз мемлекеттік грант беріледі;

• бір жыл ішінде жаңадан бастаған кәсіпкерді, аймақтық кәсіпкерлер палатасы қадағалап, кәсіптік-жобаны жүзеге асыруға көмектеседі.

Мемлекеттік грант - кәсіпті дамытуға арналған несие емес екенін, есте ұстаған жөн. Оны қайтарудың қажеті жоқ, пайыздарды төлеу қажет емес. Ақша бөлудің бірден-бір шарты – қаражатты, өз ісін ұйымдастыру мақсаттына пайдалану.

Кім грантты ала алады?

«Еңбек» бағдарламасы бойынша гранттар беру Қазақстан Республикасы Үкіметінің 23.08.2018-ші  жылғы No513-ші қаулысымен реттеледі.

Жоба қарастырылған:

• жұмыспен қамту орталықтарында оқу курстарында, мамандандырылған оқудан өткен адамдар;

• жұмыссыздар (жұмыспен қамту орталығына тіркеу фактісіне қарамастан);

• ауылдық жерлерде және шағын қалаларда тұратын, өзін-өзі жұмыспен қамтыған адамдар.

Грантты алу мүмкіндігіне ие болу үшін сізге:

• Еңбек бағдарламасының мүшесі болу;

• Жұмыспен қамту орталығы негізінде, қысқа мерзімді мамандандырылған оқыту курстарынан өту немесе кәсіпкерлік негіздеріне оқыту (колледждерде, университеттерде, жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында,(«Атамекен» ЖКБ базасында «Бастау Бизнес» жобасы бойынша);

• бұрын басқа мемлекеттік бағдарламалар бойынша грант алмау.

Еңбек бағдарламасының қатысушылары бола алатындар:

• жұмыссыздар және өзін-өзі жұмыспен қамтығандар;

• қоныс аударушылар;

• оралмандар;

• атаулы әлеуметтік көмек алушылар (АӘК).

Басымдық құқық:

• еңбекке қабілетті мүгедектер;

• жастар;

• аз қамтылған және (немесе) көпбалалы отбасы мүшелері.

Демек, «Еңбек» бағдарламасының екі бағытындағы қатысушылары да, бастапқы капиталды алуына сенімді бола алады:

• І бағыт - «Кәсіби біліктілікті қамтамасыз ету» (жұмыспен қамту орталықтарында арнайы оқу курстардан өткен);

• II бағыттар - «Жаппай кәсіпкерлікті дамыту» (кәсіпкерлік негіздеріне, оқыту курстарын аяқтаған жұмыссыздар мен өзін-өзі жұмыспен қамтығандар).

Қайда өтінуге болады?

Өзінің қызметін ұйымдастыруда, мемлекеттік қолдауды алғысы келетіндер, мына жерлерге өтінуі керек.

• тұрғылықты жері бойынша, жұмыспен қамту орталықтарына «Еңбек» бағдарламасының(«Бастау Бизнес» жобасы) қатысушысы болуға ниет білдіру туралы өтініш;

• аудандық әкімдіктер;

• «Атамекен» ҰКП аймақтық кеңселері.

«Бастау Бизнес» жобасына қатысу процедурасының өзі, келесі кезеңдерден тұрады:

• тестілеу (3 күнге дейін);

• топтық дайындық (20 күн);

• болашақ кәсіптік-жоба бойынша жеке кеңес беру;

• кәсіптік-жобаны қорғауға дайындық (7-і күнге дейін);

• кәсіптік-жобаны іске асыруда қолдау (12-і айға дейін).

Тестілеуді - жұмыспен қамту орталығы, әкімдік немесе «Атамекен» ҰКП өкілдігі өткізеді. Содан кейін, жоба қатысушысы қысқа мерзімді мамандандырылған оқуға немесе кәсіпкерлік негіздеріне оқуға жіберіледі. Оқу ақысыз өткізіледі. Сонымен бірге, жобаға қатысушылар мемлекеттік стипендия алады және оқу кезеңіндегі жол ақысының шығындарын алады. Оқуды аяқтағаннан кейін, қатысушы сертификаттардың екі түрінің бірін алады:

• мамандандырылған оқытуды аяқтау туралы;

• «Бастау Бизнес» жобасына, оқуға қатысқаны туралы.

Оқу барысында кәсіпкерлер палатасының тәлімгерлерінің бақылауымен, қатысушылар өздерінің болашақ жобаларына кәсіптік-жоспар жасайды. Оқыту аяқталғаннан кейін, дайындалған кәсіптік-жоспарды қоса отырып, мемлекеттік грантқа өтініш беру қажет.

Жасалған кәсіптік- жоспарды, Кәсіпкерлер палатасы құратын арнайы комиссияда қорғау керек. Комиссия құрамына әкімдіктің, қоғамдық бірлестіктердің, жоғары оқу орындарының, аймақтық бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдерінен кемінде 5 адам кіреді.

Егер жоба мақұлданса, қатысушы бастапқы капитал ретінде өтеусіз грант алады. Қаражат алғанға дейін, сіз салық органында жеке кәсіпкер ретінде тіркелуіңіз керек немесе Бірыңғай жиынтық төлем(БЖТ) төлеушісі болуыңыз керек.

Анықтама үшін: 2019-шы жылы Қазақстанда 46000-нан астам осындай грант берілді. Қорғалған кезде шамамен 75% жобалар өміршең болады.

Ары қарай «Атамекен» палатасы бір жыл бойы, жаңадан бастағандарды қадағалайды, оларға құқықтық, бухгалтерлік және маркетингтік қолдау көрсетеді.

«Бастау Бизнес» бағдарламасы бойынша оқыту ережелерін prz.enbek.gov.kz веб-сайтынан «Бастапқы», «Нормативтік құқықтық актілер», « Бастау Бизнес »жобасы бойынша, кәсіпкерлік негіздерін оқыту ережелері» бөлімінен таба аласыз.

Сіз өзіңізді қызықтыратын сұрақтарды телефон арқылы қоюға болады:

• 1411 (Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің байланыс орталығы);

• 1432 (Атамекен ҰКП байланыс орталығы);

• +7 (727) 33-101-33

Грант алу үшін, жұмыспен қамту орталығына қандай құжаттар тапсыру керек?

«Еңбек» бағдарламасы бойынша грант алу үшін («Бастау Бизнес» жобасы) Жұмыспен қамту орталығына келесі құжаттарды тапсыру қажет:

• грант алуға өтініш;

• жеке куәлік (оралман куәлігі) - көшірме және түпнұсқа;

• дайын кәсіптік- жоспар;

• «Еңбек» бағдарламасы бойынша оқуды аяқтағаны туралы сертификаттың көшірмесі («Бастау Бизнес» жобасы).

Оқуға жазылу үшін atameken.co веб-сайтында «Бастапқы», «Курстар», «Бастау курсы» бөліміне өтіп, өтініш бере аласыз. Назар аударыңыз, курсқа қатысушылар келесі топқа жазылған кезде тоқтатылады. Тіркеу жабық болса, кейінірек өтініш беруге тырысу керек - 2-і,3 аптадан кейін.

Іске қосу үшін қандай қызмет түрлері қаржыландырылады?

Қатысушылар оқуды бітіргеннен кейін, жеке кәсіпкер немесе өзін-өзі жұмыспен қамтыған ретінде тіркелуге міндетті болғандықтан, жеке кәсіпкерлер мен БЖТ төлеушілері  істеуге рұқсат етілетін қызмет түрін таңдау,  Қазақстан Республикасының Салық кодексінің шеңберімен шектеледі.

Сонымен, егер грант алушы салық органында «жеңілдетілген» жүйедегі жеке кәсіпкер ретінде тіркелген болса, онда аталған салалар ҚР Салық кодексінің 683-ші бабының  2-ші, 3-ші тармақтарынның, 3-ші тармақшасында көрсетілген.(ойын бизнесі, жанармай саудасы, шыны ыдыстар мен темір сынықтарын жинау және т.б.)

Патент бойынша жеке кәсіпкерді тіркеу кезінде, кәсіпкер өз қызметін тек Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 685-ші бабының 1-ші тармағының 3-ші тармақшасында көрсетілген түрлерінің шеңберінде ғана, жүргізе алады (барлығы 32-і түрі), және сауда-саттықпен айналысуға құқығы жоқ.

Егер қолданыстағы шектеулерге байланысты, арнайы режимдерді қолдану мүмкін болмаса немесе оны қаламаса, грант алушы жеке кәсіпкер ретінде жалпыға бірдей белгіленген салық режимінде тіркеле алады. Алайда, бұл нұсқа жоғары салық ауыртпалығымен байланысты.

Егер алушы өзін-өзі жұмыспен қамтыған тұлға ретінде тіркелу туралы шешім қабылдаса, онда ол Қазақстан Республикасының Салық кодексінің 774-ші бабында белгіленген шарттарды сақтауға және ең алдымен жалдамалы жұмысшылардың еңбегін пайдаланбауға тиіс.

Сондықтан, кәсіптік-идеясын ойлау сатысында және кейіннен кәсіптік-жоспар құру кезінде, болашақ кәсіпкер Қазақстан Республикасының Салық кодексін мұқият зерттеп, салық салу режимін таңдауға қатысты, оқытуға жауапты мамандармен кеңесу керек. Қажетті қызмет бағыты мен Қазақстан Республикасының Салық кодексімен белгіленген шектеулердің оңтайлы үйлесімін табу қажет. Сонымен қатар, әр түрлі салық режимдері әр түрлі салық ауыртпалықтарын білдіреді, оларды кәсіптік-жоспар құру кезінде де ескеру қажет.

МАҢЫЗДЫ: Қазақстан Республикасының 27.12.2019-шы жылдан бастап 01.01.2023-ші жылға дейін, No 290-VI Заңымен микро және шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін табыс салығының (ЖТС) мөлшері 100% -ға азайтылған. Сондықтан, кәсіпкерлерге бұл мерзімге салық төлеудің қажеті жоқ, патент бойынша жеке кәсіпкерге арналған патенттің құны, нөлге тең болады. Бұл өз кәсібіңізді бастауға қосымша ынталандыру. Шынында да, грант алған жағдайда, кәсіпкер өз ісін бастағанда, өз ақшасын тәуекел етпейді, сонымен бірге негізгі ірі салықты төлеуден босатылады.

Алдыңғы оқу ағындарының қатысушылары, келесі кәсіптік- жобаларға гранттар алды:

• ыстық су көздерінде демалыс аймағын ашу;

• жасанды су қоймаларында балық өсіру;

• шағын құс фабрикасын ұйымдастыру;

• отбасылық мерекелерді өткізетін агенттік ашу;

• тігін ательесін құру;

• кондитерлік цехтың ашу;

• ағаш шеберханасының ашу;

• шаштараз және тырнақ салонын ашу;

• ветеринариялық кабинет ашу;

• тұрмыстық техниканы жөндейтін жөндеу шеберханасын ашу және т.б.

Алынған ақшаны қалай есепке алуға болады?

«Атамекен» өңірлік кәсіпкерлер палатасы грант алған сәттен бастап, бір жыл ішінде жаңа кәсіпкерлерге жетекшілік етуді жүзеге асырады. Алғашқы үш ай ішінде алушы, алынған қаражаттың мақсатты пайдаланылуын растай отырып, Палатаға есеп беруі керек. Сіз оларды келесі жерде пайдалана аласыз:

• құрал-жабдықты сатып алу;

• тауарлық-материалдық құндылықтар мен басқа да технологиялық жабдықтарды сатып алу;

• жұмыс істейтін немесе өнімді мал немесе құс, көшеттер және т.б. сатып алу.

Ол үшін келесілер тексеруге ұсынылады:

• есептер;

• чектер;

• шот-фактуралар;

• банктік шоттың көшірмелері.

Алынған қаражатты пайдалануға болмайды:

• тұтынушылық мақсаттар үшін (яғни жеке заттарды, бұйымдарды, тұрмыстық техниканы және т.б. сатып алу үшін);

• жылжымайтын мүлік немесе жер сатып алу үшін;

• акцизделетін өнім өндірісі үшін;

• жалдау ақысын төлеу.

Қаражатты заңсыз пайдалану анықталған жағдайда, алушы барлық соманы мемлекетке қайтаруға міндетті.

• Электрондық құжат айналымы: ұйым үшін қандай артықшылықтар бар толығырақ

• Жеңілдіктер тізімі: бұл не және қандай тауарлар  кіреді толығырақ