129 ЖШС директоры жалдамалы қызметкер болып табылады. Демек, онымен еңбек шарты ҚР ЕК-де көзделген кез келген себептер бойынша бұзылуы мүмкін. Директорды жұмыстан босату рәсімін қалай ресімдеу керек? Егер директор ЖШС-нің жалғыз қызметкері болса, жұмыстан босату туралы бұйрыққа кім қол қоюы тиіс? Қарастырайық…
ЖШС директорын жұмыстан босатудың нормативтік негізі.
Жалдамалы қызметкермен (оның ішінде директорымен) еңбек шартын жұмыс берушінің бастамасы бойынша бұзу негіздері ҚР ЕК 49-бабында көзделген. Бұл жағдайда директорды жұмыстан босату рәсімі кез келген басқа жалдамалы қызметкерді жұмыстан босату рәсіміне ұқсас.
Бірақ бұдан басқа, директорды жұмыстан босатудың қосымша негіздері ҚР ЕК 140-бабы 2-тармағында көзделген: «…құрылтайшылардың (қатысушылардың, акционерлердің) құрамы өзгерген жағдайда атқарушы органның басшысымен еңбек қатынастары құрылтайшылардың, заңды тұлға мүлкінің меншік иесінің не құрылтайшылардың, меншік иесінің уәкілеттік берген адамының (органының) немесе заңды тұлғаның уәкілетті органының шешімі негізінде тоқтатылуы мүмкін».
Бұл ретте мүліктің меншік иесі ретінде ЖШС-нің қатысушысы (қатысушылары) шығады. Директорды жұмыстан босату шарттарын, себептерін немесе уәждерін меншік иесі негіздеуге міндетті емес.
ЖШС директорын жұмыстан босату туралы шешім:
- Егер ЖШС бір қатысушыдан тұрса – Шешім түрінде;
- Егер ЖШС бірнеше қатысушыдан тұрса – Қатысушылардың жалпы жиналысының хаттамасы түрінде қабылданады.
ЖШС қатысушыларының жалпы жиналысын өткізу тәртібі 1998 жылғы 22.04 №220-1 «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» заңымен реттеледі.
Шешімде немесе Хаттамада қатысушы директорды мерзімінен бұрын жұмыстан босату себебін көрсетуге құқылы (бірақ міндетті емес). Шешіммен жұмыстан босатылатын директорды таныстыру қажет.
Назар аударыңыз: қарапайым қызметкерлерді алдағы жұмыстан босату туралы кемінде бір ай бұрын ескерту қажет болса, меншік иесінің шешімі бойынша басшыны жұмыстан босатқанда ескерту мерзімі заңмен белгіленбеген. Демек, директорды жұмыстан босату туралы бір күн бұрын ескерту де заң бұзушылық болып табылмайды. Бірақ бұл норма тек ЖШС құрылтайшыларының немесе қатысушыларының құрамы өзгерген жағдайда қолданылады. Егер директорды жұмыстан босату ҚР ЕК 49-бабында көзделген себеппен жүргізілсе, онда ол кез келген басқа қызметкерге қатысты сияқты барлық шарттар мен мерзімдерді сақтау қажет.
Директорды жұмыстан босату құжаттарын қалай ресімдеу керек?
ЖШС директорын жұмыстан босату бұйрықпен ресімделеді. Оған қол қоятын тұлға:
- құрылтайшылардың шешімімен;
- ЖШС мүлкінің меншік иесінің шешімімен;
- ЖШС құрылтайшылары немесе меншік иелері бекіткен құжаттармен уәкілеттік берілген тұлға (ҚР ЕК 140-бабы 4-тармағы).
Шығарылған бұйрықтың көшірмесі директорға 3 жұмыс күні ішінде жеке қолхатпен берілуі тиіс. Егер жеке қолына тапсыру мүмкін болмаса, директорға хабарламасы бар хат жіберіледі (ҚР ЕК 61-бабы 3-тармағы).
Содан кейін, ҚР ЕК 62-бабына сәйкес, директорға оның еңбек кітапшасы немесе оның еңбек қызметін растайтын өзге құжат беріледі. Ол еңбек шарты бұзылған күні берілуі тиіс. Жазбаны еңбек кітапшасына директордың өзі немесе уәкілетті тұлға енгізе алады. Жазба компанияның мөрімен куәландырылады.
Сонымен қатар жұмыстан босатылған қызметкердің талабы бойынша жұмыс беруші 5 жұмыс күні ішінде мына мәліметтер көрсетілген анықтама беруге міндетті:
- лауазымы;
- жұмыстың уақыты және еңбекақы мөлшері;
- қызметкердің біліктілігі мен жұмысына қатынасын қамтитын мінездеме-ұсыным;
- ҚР ЕК 35-бабында көзделген басқа да құжаттар.
Еңбек шарты бұзылғаннан кейін 3 жұмыс күні ішінде директорға жалақысы және пайдаланылмаған демалыс күндері үшін өтемақы төленеді (бар болған жағдайда).
Егер директордың еңбек шартында еңбек шартын мерзімінен бұрын бұзғаны үшін қосымша өтемақылар көзделсе, олар да жалақымен бірге төленуі тиіс.
Директор істерді қалай тапсырады?
Заңнама бұрынғы директордан жаңа қызметкерге немесе құрылтайшыға істерді тапсыру рәсімін реттемейді. Бірақ тәжірибеде әдетте қабылдау-тапсыру актісі жасалады, оған сәйкес мына құжаттар тапсырылады:
- құрылтай шарттарының және Жарғының түпнұсқалары;
- банктік, бухгалтерлік құжаттардың және есептердің түпнұсқалары;
- меншік құқығын растайтын куәліктердің, шарттардың түпнұсқалары;
- лицензиялардың түпнұсқалары;
- ұйымның мөрі;
- сейфтердің, банктік ұяшықтардың, кабинеттердің кілттері;
- директордың пайдалануындағы техника, бағалы заттар.
Егер директор жалғыз қызметкер болмаса және ЖШС штаты мүмкіндік берсе – арнайы комиссия құрып, істерді қабылдатуға болады.
Директор материалдық жауапты тұлға болғандықтан, істерді қабылдау-тапсыруға дейін ұйымдағы ТМҚ-ға түгендеу жүргізу қажет. Бұл жұмыстан босатылған директорда жетіспеушіліктер мен ұрлықтардың жоқтығына көз жеткізуге мүмкіндік береді, ал директордың өзі жұмыстан кейін оған материалдық талаптар қойылмайтынына сенімді болады.
Айта кетейік, материалдық жауапты қызметкерлермен еңбек шартын бұзу күні жұмыс берушіге мүлікті және құжаттаманы қабылдау-тапсыру аяқталған күн болып табылады (ҚР ЕК 56-бабы 5-тармағы).
Егер сізге кадрлық іс жүргізу бойынша тәжірибелі маманның, еңбек құқығы саласында маманданған заңгердің кеңесі қажет болса, сізге «Mybuh.kz» көмектеседі. Сонымен қатар біз ЖК және ЖШС үшін кадрлық аутсорсинг қызметін ұсынамыз: қызметкерлерді іріктеу, ресімдеу, жұмыстан босатуды ҚР ЕК талаптарына сәйкес бізге тапсыра аласыз. Өтініш қалдырыңыз, біз сізбен жұмыс уақытында хабарласамыз.
