266 Міндетті аудитке жататын немесе белгілі бір себептермен өз еркімен аудит жүргізуді жоспарлаған компанияларды мына сұрақ алаңдатады: аудит қанша уақыт алады және бұл бухгалтерияның, қаржы бөлімінің немесе басқа да ішкі процестердің жұмысын тоқтатып тастамай ма? Себебі компания бірнеше апта немесе ай бойы жұмысын баяулатуға мүмкіндік беретін жағдайда бола бермейді. Алайда бұл қорқыныштар – негізсіз.
«Алма-Аудит» компаниясының көмегімен аудит қалай өтеді, оның негізгі кезеңдері қандай және аудитке қалай дайындалу керек – осы мақалада толық баяндалған.
Аудит – бұл қорқынышты емес: басты мифтерді жоққа шығарамыз
Көптеген компаниялар аудитті қосымша қиындық немесе қателіктер үшін жазалау құралы деп қабылдайды. Алайда аудит – ең алдымен, компанияның өзіне пайдалы. Себебі дер кезінде және өздігінен анықталған қателіктерді түзету әлдеқайда оңай, ал егер олар салықтық тексеру кезінде анықталса – салдары ауыр болуы мүмкін.
???? Миф 1: «Аудитор тек қателікті іздеп, бухгалтерді жазалау үшін келеді»
Аудитор – бұл жазалаушы емес, компания үшін «тәжірибелі кеңесші». Ол есептің дұрыстығын бағалап қана қоймай, есепті қалай жақсарту керек екенін де айтып береді.
???? Миф 2: «Аудит бухгалтерияны бірнеше аптаға тоқтатады»
Бухгалтерияны толықтай «парализовать» етеді деген түсінік – қате. Тексеру алдын ала жоспарланып, құжаттар тізімі ертерек беріледі. Қызметкерлер тек қажет болған жағдайда ғана қатысады. Аудиторлар жұмыс барысына кедергі келтірмейді.
???? 1-кезең: Дайындық және жоспарлау
- Аудит мақсаты анықталады (міндетті аудит, салықтық аудит, қаржы алу мақсатындағы аудит және т.б.)
- Аудиттің көлемі мен мерзімі келісіліп, шарт жасалады
- Аудитор компанияның қызмет ерекшелігімен танысады
- Ішкі бақылау жүйесі мен бизнес процестер талданады
- МСА 315 бойынша тәуекелдер бағаланады
- Аудит бағдарламасы мен материалдылық деңгейі бекітіледі
???? 2-кезең: Дәлелдер жинау (негізгі кезең)
- Құжаттармен жұмыс жүргізіледі (бухгалтерлік және салықтық есептер, шарттар, саясаттар және т.б.)
- Қажет құжаттар тізімі алдын ала беріледі
- Бухгалтерия дайын құжаттар пакетін тапсырады
- Персоналдан тек нақты сұрақтар бойынша түсініктеме сұралады
- Аудит компания кеңсесінде де, аудитор кеңсесінде де жүргізілуі мүмкін – бұл еркін таңдау
???? 3-кезең: Талдау және қорытынды жасау
- Алдын ала аудит нәтижелері жасалады
- Клиентпен бірге олар талқыланып, түзетулер бойынша ұсыныстар беріледі
- Бухгалтерлік есепті жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірленеді
- Клиент болашақ ресми қорытынды мазмұнымен алдын ала танысады
???? 4-кезең: Аяқтау және есептілік
Аудит аяқталған соң аудитор ұсынады:
1. Ресми аудиторлық қорытынды
2. Компания басшылығына арналған жазбаша есеп
Жазбаша есепте анықталған бұзушылықтар мен оларды жою бойынша ұсыныстар қамтылады. Қорытынды кейін акционерлерге, Депозитарийге және басқа мүдделі тараптарға беріледі.
✅ Аудитке қандай құжаттарды дайындау қажет? (чек-лист)
1. Құрылтай құжаттары (жарғы, тіркеу куәлігі, ҚҚС куәлігі)
2. Қаржылық есеп (баланс, кірістер мен шығындар есебі, ақша ағыны есебі)
3. Шоттар бойынша айналым ведомостары
4. Алғашқы құжаттар (шарттар, актілер, шот-фактуралар)
5. Банктік үзінді көшірмелер
6. Салық есептері (КПН, ҚҚС, әлеуметтік салық)
7. Кадрлық құжаттар (бұйрықтар, штат кестесі)
Көбінесе құжаттар соңғы 3–5 жыл мерзімін қамтиды (талап мерзімі).
⏱ Аудит қанша уақыт алады?
Мерзімі келесі факторларға байланысты:
- компанияның көлемі
- филиалдардың болуы
- саланың күрделілігі
- операциялар саны
- есептің жай-күйі
- құжаттардың дайындығы
Стандартты аудит 1–4 апта аралығында, ал күрделі жағдайларда 1,5–2 айға дейін созылуы мүмкін. Бұл мерзім келісімшартта бекітіледі. Аудитті алдын ала жоспарлау маңызды – әсіресе жылдық есептілікке дейін.
???? Қорытынды:
Аудитор – компания серіктесі. Аудит – бұл тексеріс емес, даму мен сенімділіктің құралы.
Егер сіз дайын екеніңізге сенімді болмасаңыз – алдын ала аудитке дайындықты тексертіңіз. «Алма-Аудит» компаниясы аудитке дайындықты тегін бағалап береді.
Өтінім нысанын толтырыңыз – біз сізбен байланысып, консультацияның ыңғайлы уақытын белгілейміз.
