72 Компанияда аудит жүргізу туралы шешім қабылданды, аудит қызметтеріне төленетін сома бюджетке енгізілді, енді соңғы қадам қалды – аудиторлық компанияны таңдау. Алматыда аудиторлық компаниялар аз емес. Қайсысын таңдау керек? Неге мән беру қажет? Қай кезде тек Big4 компанияларына жүгіну керек, ал қай кезде жергілікті компаниямен жұмыс істеуге болады?
Бұл мақалада аудиторлық компанияны таңдаудың негізгі критерийлері туралы айтамыз.
Неліктен аудитор таңдау – стратегиялық шешім?
Егер сіздің компанияңыз міндетті аудитке жататын болса, онда сіз жыл сайын осы қызметке жүгінуге міндеттісіз. Демек, аудиторлық ұйымды таңдауға жай ғана орындаушыны таңдау ретінде емес, бизнесіңіздің қауіпсіздігі мен беделіне әсер ететін ұзақ мерзімді қаржылық серіктесті таңдаудағы жауапкершілік ретінде қарау керек. «Өз» аудиторлық компанияңызды бір рет таңдап, сіз жыл сайынғы тексерістің сапасына сенімді боласыз және қаржылық шығындарды үнемдейсіз. Аудиторларға да тұрақты серіктестік маңызды болғандықтан, болашақта төлем шарттары икемді болуы мүмкін. Сондай-ақ компанияның ерекшеліктері мен есеп жүйесімен таныс аудитор тексеруді жылдамырақ әрі оңай жүргізеді.
Бұл бастамашылық (ерікті) аудитке де қатысты. Аудит міндетті болмаса да, ол 3–5 жыл сайын тұрақты түрде қажет болып отырады. Сондықтан нарықта өзін дәлелдеген ұзақ мерзімді серіктесті таңдау маңызды.
Аудиторды таңдауда жеңіл-желпі қарау – бұл тек ақша жоғалту емес, сонымен қатар инвесторлар мен банктер тарапынан сенімділікті жоғалту, айыппұлдар және беделге нұқсан келтіру қаупі.
Аудиторлық компанияны таңдаудың 10 негізгі критерийі
1. Мемлекеттік лицензияның болуы.
Аудитордың біліктілік куәлігі және компанияның аудиторлық қызметке мемлекеттік лицензиясының болуы – негізгі талап. Лицензиясыз компания аудит жүргізуге құқылы емес, ал оның қорытындысы заңды күші жоқ.
Аудиторлардың біліктілік куәлігін ҚР Аудиторлар реестрінен және egov.kz порталындағы «Ашық деректер» бөлімінен тексеруге болады.
Лицензияны ҚР Қаржы министрлігінің Ішкі мемлекеттік аудит комитеті береді.
Аудиторлық компаниялар, әдетте, өз лицензия нөмірін ашық жариялайды.
Аудиторлық ұйымдар тізімін Ішкі мемлекеттік аудит комитетінің порталынан көруге болады.
«Алма-Аудит» компаниясы ҚР Қаржы министрлігі берген №20011167 мемлекеттік лицензияға ие.
2. Кәсіби ұйымға мүше болуы.
Қазақстан үшін бұл – ҚР Аудиторлар палатасы мен Аудиторлар коллегиясы. Мүшелік компанияның кәсіби этиканы және аудит стандарттарын ұстанатынын растайды.
«Алма-Аудит» 2024 жылғы 26 желтоқсанда берілген №Ю-000161 куәлік негізінде Коллегия мүшесі.
Біз сондай-ақ ҚР Аудиторлар палатасының ассоциативті мүшесіміз.
3. Сіздің салаңызда жұмыс тәжірибесінің болуы.
Компанияның тек нарықта жұмыс істеу тарихы ғана емес, белгілі бір салаларда тәжірибесі болуы маңызды.
«Алма Аудит» келесі салаларда жұмыс істейді:
- ШОБ ұйымдары
- Корпоративтік сектор
- Мемлекеттік мекемелер
- Квазимемлекеттік сектор
- ҮЕҰ және қоғамдық қорлар
- Өнеркәсіп, жер қойнауын пайдалану
- Құрылыс және инжиниринг
- БАҚ
- Ғылым, мәдениет, білім, дін
- Денсаулық сақтау
- Қаржы және экономика
- Көлік және байланыс
- ТКШ
- Ауыл шаруашылығы және т.б.
МФЦА қатысушыларына маңызды:
«Алма Аудит» МФЦА-ның №AFSA-O-EC-2024-1476 лицензиясына және AIX тізіміндегі аудиторлар тізіміне енгізілген.
4. Аудиторлардың біліктілігі мен сертификаттары.
Аудиторлар халықаралық (ACCA) және ұлттық (CAP, CIPA, Аудитор РК) сертификаттарға ие болуы қажет.
«Алма Аудит» аудиторларының:
- халықаралық сертификаттары бар
- ҚР сертификаттары бар
- 20 жылдан астам тәжірибесі бар
- ірі компанияларда аудит жүргізу тәжірибесі бар
5. Беделі және клиенттердің пікірлері.
Компанияның беделі – маңызды критерий. Клиенттердің жазбаша пікірлері, ұсыныс хаттары, сайттағы клиент тізімі – сенім артады.
«Алма Аудит» сайтында біздің клиенттердің пікірлерімен танысуға болады.
6. Халықаралық стандарттарды білуі (МСФО, МСА).
Шетелдік серіктестері бар компаниялар үшін аудитті жүргізетін мамандар МСФО, МСА стандарттарын білуі қажет.
7. Кәсіби жауапкершілікті сақтандыру.
2024 жылдан бастап ҚР заңнамасына сәйкес аудиторлар кәсіби жауапкершілігін сақтандыруға міндетті (ҚР 2003 жылғы 13 маусымдағы №440-II Заңы).
Минималды сақтандыру сомасы – 10 000 АЕК.
«Алма Аудит» өз қызметін «Сентрас Иншуранс» АҚ арқылы сақтандырған.
8. Баға қалыптастырудың ашықтығы.
Фикс прайс болмайды. Бірақ бағаның қалай қалыптасатыны, неге байланысты екені түсінікті болуы керек.
«Алма Аудит» мынадай әдіспен жұмыс істейді:
1. Клиент қысқаша сауалнама толтырады
2. Қаржылық және салықтық есептерді қоса ұсынады
3. Біз экспресс-талдау жасап, нақты коммерциялық ұсыныс жібереміз
Жасырын төлемдер жоқ. Тек клиент келісімімен ғана қосымша ақы есептелуі мүмкін.
9. Қосымша қызметтердің болуы.
«Алма Аудит» келесілерді ұсынады:
- Дебиторлық/кредиторлық берешекті растау
- Ұрлық, қызметтік асыра пайдалануды анықтау
- Уәкілетті органдарда өкілдік
- Салық, қаржы, бухгалтерия, заңгерлік консалтинг
- Компанияларды тіркеу және тарату
10. Клиентке көзқарас және коммуникация.
Алдын ала кеңес алу – міндетті емес, бірақ өте маңызды.
«Алма Аудит» алғашқы консультацияны тегін ұсынады. Қажетті барлық сұрақтарыңызды қоюға болады.
Big Four немесе жергілікті компания: не таңдау керек?
PwC, Deloitte, KPMG, EY – Big Four өкілдері. Олар Қазақстанда да бар.
Қашан Big Four таңдау керек?
Егер сіздің инвесторыңыз, қор нарығы немесе ірі серіктестер Big Four-ды талап етсе. Сонымен қатар, бұл компаниялардың қызметтері қымбат тұратынын ескеру керек.
Жергілікті компанияның артықшылықтары:
- ҚР заңнамасын жақсы біледі
- Икемділік және жеке тәсіл
- Орта және ірі бизнеске қолайлы баға
Назар аударыңыз: «қызыл жалаулар» — неге сақ болу керек:
- Лицензия нөмірін беруден бас тарту
- «Қажетті» қорытындыны уәде ету
- Құжаттарды көрмей баға айту
Қорытынды:
Қазақстандағы аудиторлық компанияны қалай таңдау керектігін білдіңіз.
«Алма Аудит» – 10 критерий бойынша бағалаңыз. Біз сеніміңізді ақтаймыз.
Төмендегі нысан арқылы өтінім қалдырыңыз – біз сізбен байланысып, консультация уақыты бойынша келісеміз. Алғашқы кеңес – тегін!
