Налоговый отчетный период стартовал! Не забудьте сдать 913, 200 и 300 формы до 15 ноября!

ЖШС өз құрылтайшыларынан пайызсыз қарыз ала ала ма?

ЖШС өз құрылтайшыларынан пайызсыз қарыз ала ала ма?

#Полезное #Есеп бөлімі

Опубликовано: 22.08.2025 Количество просмотров 161

Егер ЖШС-нің ағымдағы шығындарын (мысалы, шикізатты көтерме сатып алу және т.б.) жабу үшін өз қаражаты жеткіліксіз болса, компания қарыз қаражат тартуға жүгінеді. Бірақ банктен несие рәсімдеген жағдайда пайыз төлеу қажет болады. Ал бұл ЖШС-нің құрылтайшылары жеке бос қаражатқа ие болуы мүмкін және пайыз төлемей-ақ сол қаражатты пайдалану әлдеқайда тиімді болар еді. Өз құрылтайшыларынан пайызсыз қарыз рәсімдеуге бола ма? Оны қалай рәсімдеу керек? Мұндай операцияға салық салына ма? Төменде түсіндіреміз…

Заңды тұлғаларға пайызсыз қарыз алу жөніндегі құқықтық негіз

Қазақстанда қарыз тарту ҚР Азаматтық кодексінің (ҚР АК) 36-тарауымен реттеледі. Мұндай мәмілелер қарыз шартымен рәсімделеді. ҚР АК 715-бабы 1-тармағына сәйкес, қарыз шарты бойынша бір тарап екінші тарапқа ақша немесе заттарды (қарыз нысанын) береді немесе беру міндетін алады, ал қарыз алушы сол көлемдегі ақшаны немесе сондай түрдегі және сападағы заттарды қарыз берушіге уақытылы қайтаруға міндеттенеді.

ҚР АК 718-бабына сәйкес, қарыз нысанын пайдаланғаны үшін қарыз алушы қарыз берушіге шартта белгіленген мөлшерде сыйақы төлейді. Демек, шартта сыйақы мөлшерін тараптардың келісімі бойынша кез келген деңгейде (соның ішінде 0%) белгілеуге болады, яғни «сыйақы төлеу шарты жоқ қарыз» деп тікелей көрсетуге де рұқсат. Сондықтан пайызсыз қарыз түрі заңнамаға қайшы келмейді.

ҚР АК 722-бабына сәйкес, қарыз алушы қарыз нысанын шартта көзделген тәртіппен және мерзімде қайтаруға міндетті.

ЖШС үшін пайызсыз қарыз алудың салықтық салдары

ҚР Салық кодексінің (ҚР СК) 190-бабы 3-тармағына сәйкес, салық есебі бухгалтерлік есеп деректеріне негізделеді. Ал бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» заңмен белгіленеді.

ҚР СК 225-бабы 2-тармағының 11) тармақшасына сәйкес, салық салу мақсатында табыс болып саналмайтындар қатарына, міндеттемені бухгалтерлік есепте тану нәтижесінде туындайтын, нақты орындалуға жататын міндеттеме мөлшері мен бухгалтерлік есепте танылған осы міндеттеменің құны арасындағы оң айырма да жатады.

ҚР СК 238-бабы 1 және 3-тармақтарына сәйкес, салық төлеуші өтеусіз алған кез келген мүліктің (оның ішінде жұмыстар мен көрсетілген қызметтердің) құны оның табысы болып саналады. Өтеусіз алынған мүліктің құны бухгалтерлік есеп деректері бойынша, бірақ қабылдау-беру актісіндегі құнынан төмен болмайтындай деңгейде (егер ол бар болса), және беруші тараптың құжаттарындағы ҚҚС ескерілген түрде анықталады.

ҚР СК 242-бабы 5-тармағына сәйкес, егер ҚР СК 192-бабы 4-тармағында өзгеше көзделмесе, салық салу мақсатында активтер немесе міндеттемелер құнының өзгеруіне байланысты бухгалтерлік есепте туындайтын шығындар шегерімге жатпайды.

Бұл ҚР ҚМ МКК Төрағасының 12.02.2019 ж. № 532388 сұрауға берген жауабымен де расталады. Онда, егер қарыз шарты сыйақы мөлшерлемесін нарықтық деңгейден төмен көздесе, онда нақты орындалуға жататын міндеттеме мөлшері мен бухгалтерлік есепте танылған осы міндеттеменің құны арасындағы оң айырма корпоративтік табыс салығын есептеу мақсатында табыс ретінде қаралмайды делінген.

Демек, сыйақы көзделмеген қарыз бойынша үнемдеу түріндегі табыс теориялық тұрғыда өтеусіз алынған мүлік түріндегі жиынтық жылдық табысқа қосылуы мүмкін. Алайда, ешбір ХҚЕС-та, «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» заңда немесе ҚР СК-да қарыз бойынша сыйақы үнемдеуді табыс ретінде тану талабы жоқ. Дисконттау ескерілуі тиіс, бірақ үнемдеуден түсетін болжамды табыс — жоқ.

Егер қарыз жеңілдетілген шарттармен берілсе (шарттағы пайыздық мөлшерлеме ұқсас шарттардағы нарықтық мөлшерлемеден айтарлықтай төмен немесе қарыз мүлде пайызсыз болса), онда қарыздың бастапқы құны сәйкес ақшалай ағындарды нарықтық мөлшерлемені қолданып дисконттау арқылы анықталады (ХҚЕС (IFRS) 9 «Қаржы құралдары» В5.1.1-тармақ).

1 жылға дейінгі қысқа мерзімді қарыздар бойынша дисконттау, егер оның әсері компания үшін елеусіз деп танылса, қолданылмауы мүмкін. Мұндай елеулілік деңгейі ЖШС-нің Есеп саясаты арқылы реттеледі.

ЖШС үшін пайызсыз қарыз алу кезіндегі бухгалтерлік жазбалар:

  • Қысқа мерзімді қарыз алу: Дт 1030 Кт 3010
  • Нарықтық емес шарттармен алынған қарыз бойынша дисконтты бастапқы тану: Дт 3010 Кт 6160
  • Қарыздың негізгі қарызын өтеу: Дт 3010 Кт 1030
  • Қарыз бойынша дисконттың амортизациясы: Дт 7310 немесе 7340 Кт 3010

Осылайша, ЖШС өз құрылтайшысынан пайызсыз қарыз ала алады. Бұған заңнамалық тыйым жоқ. Бұл операцияны құжат жүзінде рәсімдеп, қарыз шартын жасау қажет. Сондай-ақ қарызды шартта белгіленген мерзімде қайтару керек. Егер ақшаны уақытында қайтара алмаса, қарыз шартына қосымша келісім жасалып, қайтару мерзімі ұзартылуы мүмкін.

Мұндай қарыз ЖШС-қарыз алушы үшін салықтық салдарға әкелмейді, себебі қайтарылуы тиіс қарыз сомасы заңды тұлғаның табысы болып танылмайды және өтеусіз алынған мүлік ретінде жиынтық жылдық табысқа қосылмайды.

Егер қарыз талап қою мерзімі ішінде (3 жыл) қайтарылмаса немесе құрылтайшы-қарыз беруші тарапынан кешірілсе, тек сол кезде қарыз сомасын ЖШС табысы ретінде тану қажет (ҚР СК 238-бабы).

Егер сізге қарыз шартын жасау бойынша заңгердің көмегі, мұндай қарызды есепте көрсетуге қатысты бухгалтерлік кеңес қажет болса, сізге «Mybuh.kz» мамандары көмектеседі. Өтінім қалдырыңыз, біз жұмыс уақытында сізбен хабарласамыз.


Насколько полезна была статья?

(0)
___PSEUDO_INLINE_PLACEHOLDER___
Оставить комментарий
Все комментарии
Загрузка кода...

Новые видео на Youtube

Не пропусти всё самое интересное на нашем канале!

Перейти на канал

Больше интересных статей

# Полезное

ЕАЭО елдерінен импорт: нені ескеру қажет?

СЭҚ қатысушысы ЕАЭО елдерінен тауар импорттау туралы нені білуі керек. Импортты рәсімдеу кезінде қандай ерекшеліктерді ескеру қажет.

# Полезное

Ғимараттың күрделі жөндеуі: есепте қалай көрсету керек?

Капиталдық жөндеу жүргізілгеннен кейін ғимараттың баланстық құны шығындар сомасына көбейе ме. Жөндеу шығындарын есепте қалай көрсету керек.

# Новости # Налоги

СНР для самозанятых вместо патента с 2026 года

Налог с самозанятых в Казахстане. Как планируется исчислять и уплачивать налог с 2026 г.

# Полезное # О налогах

Отзыв налоговой отчетности

Существует целый порядок отзыва налоговой отчетности. Такой порядок применяется к каждому из методов такого отзыва. Разберем, какие же существуют методы отзыва налоговой отчетности. А также распишем полную инструкцию как осуществить отзыв налоговой отчетности самостоятельно

# Новости # Налоги

Какой режим налогообложения применяют ОСИ?

Какой режим налогообложения следует выбрать объединению собственников имущества (ОСИ). Какую отчетность нужно сдавать. Вставать ли на учет по НДС.

# Полезное

Банк қызметкердің картасын бұғаттады: жалақыны қолма-қол беруге бола ма?

Банк қарызды уақытында төлемегені үшін қызметкердің картасын бұғаттаған жағдайда, жұмыс беруші қызметкерге жалақыны қолма-қол төлеуге құқылы ма?

# Новости # Налоги

Список стран с льготным налогообложением с налогом на прибыль 75% от ставки КПН

Кто входит в список стран с льготным налогообложением, с налогом на прибыль 75% от ставки КПН.

# Новости # Налоги

Упрощенка 2026: что меняется

Что изменится для СНР на основе упрощенной декларации с 2026 г.

# Полезное

Жеңілдетілген режимдегі ЖШС-де депозит: алынған сыйақыны қайда көрсету керек?

Оңайлатылған декларация негізінде жұмыс істейтін ЖШС депозит бойынша алған сыйақыны қандай салық есептілігінде көрсетуі тиіс. Тек 910.00 нысанын толтыру жеткілікті ме, әлде қосымша 100.00 нысанын да тапсыру қажет пе?

# Полезное

Қызметкер сыйақы бойынша шегерім құжаттарын кешіктіріп әкелсе, оған ИПН қайта есептеу жүргізу керек пе?

Бухгалтер қызметкерге сыйақы бойынша шегерімді қолдануға арналған құжаттарды кешіктіріп тапсырған жағдайда, ИПН-ды қайта есептеуден бас тартуға құқылы ма?

# Полезное

Атқарушылық парақ бойынша ұстауды қандай сомадан жүргізу керек?

Алимент ұсталатын сомаға сыйақыларды, іссапар шығыстарын, сауықтыруға арналған төлемдерді қосу қажет пе? Ұстап қалуды есептелген жалақыдан ба, әлде шегерімдерден кейінгі сомадан жүргізу керек пе?

# Полезное

Қосымша 100.00 нысаны: «минуспен» шыққан КТС-ты қай жолда көрсету керек?

Қосымша 100.00 нысанын тапсырған жағдайда «теріс» КТС-ті қай жолға көрсету керек? 100.00 нысанын қай кезең үшін қайта тапсыруға болады?

# Полезное # ИП и ТОО

Как зарегистрировать ТОО в Казахстане и какие документы потребуются.

Как зарегистрировать ТОО в Казахстане. Можно ли сделать регистрацию онлайн. Как зарегистрировать ТОО если учредителей несколько. Каковы нюансы регистрации ТОО гражданами РФ и другими иностранцами.

# Полезное

Процесс получения РВП в Казахстане для иностранцев: Легальное пребывание свыше 90 дней

Как иностранцам из стран ЕАЭС и СНГ получить РВП в Казахстане. Какие документы сдавать и куда.

# Полезное

Күмәнді дебиторлық берешек бойынша резервті қалай құру керек?

Бухгалтерлік есепте күмәнді дебиторлық берешек бойынша резервті қалай құруға болады

# Полезное

Қоса атқару жұмысы: қызметкердің табысынан қандай салықтар мен әлеуметтік төлемдер ұсталады?

Қосымша жұмыс істейтін қызметкердің табысынан қандай салықтар мен әлеуметтік төлемдер ұсталады. Негізгі жұмыс орнынан қандай да бір анықтамалар қажет пе.

# Новости # МРП в Казахстане

ФНО 110, 700, 701, 701.01, 912 сдаем только в КНП ИСНА с 26 июня 2025 года

Формы налоговой отчетности доступны к сдаче посредством новой «Интегрированой системы налогового администрирования» (ИСНА)

# Полезное # О налогах

Налоги и платежи ИП на упрощенке в 2025 г.

Сколько должен платить ИП на упрощенке налогов и платежей в свою пользу и за работников в 2025 г.

# Полезное # Персонал

Больничный лист: на сколько выдается больничный, расчет больничного и оплата

Когда выдается больничный лист, на какой период. Как оформить больничный на себя и по уходу за больным ребенком. Как оплачивается больничный.

# Полезное

ЖШС жеке тұлғадан автокөлік жалға ала ала ма?

ТОО жеке кәсіпкер емес, жеке тұлғамен автокөлікті жалға алу шартын жасай ала ма. Шарт бойынша төленген табыстан қандай салықтар мен жарналар ұсталады.

Наши сервисы